Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Radyoloji teknisyeniyim. Taşeron şirkette üniversite hastanesinde çalışıyorum. Bugün hamilelik bildirimi yaptım fakat işveren ya içeride radyasyonda çalışacağımı ya da istifa edeceğimi belirtti. Çünkü taşeron olduğum için beni başka bir şubesine çekemeyeceğini, sekreterlik ve benzeri kadroların dolu olduğunu gerekçe göstererek istifaya zorluyorlar. Nasıl bir yol izleyebilirim?

Öncelikle okuruma rahat ve sağlıklı bir hamilelik ve doğum dileyelim.

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları Ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin 1 numaralı ekine göre:

“İyonize radyasyon: Gebe veya emziren çalışanlar iyonize radyasyon kaynaklarının bulunduğu ve radyasyonla kirlenmiş olan yerlerde ve işlerde çalıştırılmaz. Bu gibi yerlere girmemesi uyarı levhaları ile belirtilir. İyonize olmayan radyasyon: Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışanların iyonize olmayan radyasyon kaynaklarından etkilenmesini önleyecek tedbirler alınır.”

(Özel Önlemler - Fiziksel etkenler - 3 ve 4 numaralı bentler)

Hastanelerin radyoloji servislerinde kullanılan röntgen cihazı, bilgisayarlı tomografi ve mamografi gibi birçok görüntüleme cihazı iyonize radyasyon ile çalıştığı için, okurumuzun bu cihazların bulunduğu yerlerde çalıştırılması yasaktır. Bu yasak, hamileliğin öğrenilmesi ile başlar ve çocuğun 1 yaşına girmesi ile sona erer. Yani okurumuz çocuğu 1 yaşına girene kadar iyonize radyasyon kaynaklarının bulunduğu yerlerde ve işlerde çalıştırılamaz.

Peki bu dönemde kadın işçinin durumu, yani okurumuzun durumu ne olacak?

Gebe Veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları Ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesine göre:

(1) Değerlendirme sonuçları, gebe veya emziren çalışan için sağlık ve güvenlik riskini veya çalışanın gebeliği veya emzirmesi üzerindeki bir etkiyi ortaya çıkardığında işveren, ilgili çalışanın çalışma koşullarını ve/veya çalışma saatlerini, çalışanın bu risklere maruz kalmasını önleyecek bir biçimde geçici olarak değiştirir.

(2) Çalışma koşullarının ve/veya çalışma saatlerinin uyarlanması mümkün değilse, işveren ilgili çalışanı başka bir işe aktarmak için gerekli önlemleri alır.

(3) Sağlık raporu ile gerekli görüldüğü takdirde gebe çalışan, sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde çalışanın ücretinde bir kesinti yapılmaz. Başka bir işe aktarılması mümkün değilse, çalışanın sağlık ve güvenliğinin korunması için gerekli süre içinde, isteği halinde çalışanın tabi olduğu mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz izinli sayılması sağlanır. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Bu madde uyarınca:

1) İşverenin önce okurumuzun çalışma koşullarını radyasyon riskine maruz kalmasını önleyecek bir biçimde geçici olarak değiştirmesi, yani örneğin mümkünse okurumuzu radyasyon kaynağının bulunduğu yerler dışında, örneğin aynı servisin tıbbi sekreterlik biriminde çalıştırması gerekir.

2) Eğer bu mümkün değilse, işverenin okurumuzu başka bir işe aktarmak için gerekli önlemleri alması, örneğin okurumuzu hastane içinde başka bir birime ya da okurumuzun da onayıyla başka bir işyerine aktarması gerekir.

3) Eğer bu da mümkün değilse, yani okurumuzun başka bir işe aktarılması mümkün değilse, okurumuzun da talep etmesi halinde işverenin okurumuza ücretsiz izin vermesi gerekir.

Sonuç olarak taşeron şirketin “ya radyasyon ya istifa” dayatması tümüyle ilgili yasa ve yönetmeliklere aykırıdır.

1) Okurumuz kesinlikle istifa etmemelidir.

2) Okurumuz hem kendi sağlığı hem bebeğinin sağlığı için radyasyon kaynağının bulunduğu yerlerde çalışmamalıdır.

3) Okurumuz yukarıdaki yönetmelik hükümlerini dayanak göstererek taşeron şirketten başka bir işe aktarılmasını yazılı talep edebilir. Altını çizerek belirtelim. Asıl işveren olan üniversite hastanesi yönetimi de okurumuzun sağlık ve güvenliğinin sağlanmasından, alt işveren olan taşeron şirketle birlikte yükümlüdür. Dolayısıyla okurumuz dilekçesinin bir örneğini de hastane yönetimine verebilir.

4) Eğer hem hastane yönetimi hem de taşeron şirket okurumuza başka bir işte görevlendirilmesinin mümkün olmadığını bildirirse, geriye iki seçenek kalıyor.

 a) Eğer başka bir işe aktarma gerçekten de mümkün değilse, okurumuz ücretsiz izin talep edebilir. Okurumuz ücretsiz izin talep etmediği sürece işveren okurumuzu tek taraflı ücretsiz izne çıkaramaz. Ancak okurumuzun ücretsiz izin talep etmemesi halinde işve-ren okurumuzu tüm yasal haklarını da ödeyerek işten çıkarabilir.

 b) Eğer başka bir işe aktarma mümkünse ancak işveren bu yükümlülüğünü yerine getirmiyorsa, okurumuz haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanarak yasal haklarını da talep ederek işten ayrılabilir.