Okurumuzun Sorusu:

Eşim özel bir firmada çalışıyor. Doğuma üç hafta kala doğum öncesi raporu aldı. Doğumdan önce kullanmadığı beş haftalık izni doğum sonrası rapora eklemediler. Bu nedenle SGK beş haftalık eksik ödeme yapacak gibi duruyor. Bunun için eşim ne yapmalı?

İş Yasası’nın 74. Maddesine göre analık istirahati (izni) doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 haftadır. Yine aynı maddeye göre:

“Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.”

Yani sağlık durumunun uygun olması ve doktorun onay (rapor) vermesi halinde kadın işçi doğumdan önceki son 3 haftaya kadar çalışıp, doğumdan önce kullanmadığı izin süresini doğumdan sonraya aktarabilir. Örneğin analık iznini 3+13 hafta şeklinde kullanabilir. Bu durumda SGK doğumdan önceki 3 hafta ve doğumdan sonraki 13 hafta için analık ödeneği verir.

Bir kez daha altını çizelim. Doğum öncesi analık izninin bir kısmını doğum sonrasına aktarmak isteyen kadın işçinin 32. hafta dolmadan (yani son 8 haftaya girilmeden) uygulamada “37. hafta raporu” olarak anılan “doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilir” raporunu alması gerekir.

Eğer okurumuzun eşi bu raporu zamanında almışsa, hem doğum öncesi kullanmadığı 5 haftalık iznin hem de doğum öncesi almadığı 5 haftalık analık ödeneğinin doğum sonrasına aktarılması gerekir. Herhangi bir nedenle SGK doğum sonrası 8 haftalık analık ödeneğine ilaveten 5 haftalık daha analık ödeneği ödemezse, okurumuzun eşi ilgili belgelerle birlikte ilgili SGK İl Müdürlüğüne başvurarak ödeneği talep edebilir, sorun çözülmezse SGK Genel Müdürlüğüne başvuruda bulanabilir. Sorun bu aşamada da çözülmezse okurumuzun eşi konuyu CİMER’e iletebileceği gibi son çare olarak dava yoluyla da eksik ödeneği talep edebilir.

Ancak eğer okurumuzun eşi 32. hafta dolmadan “son 3 haftaya kadar çalışabilir” raporu almaksızın, 37. hafta dolana kadar çalışmış ve 37. hafta dolduğunda analık iznine ayrılmışsa, okurumuzun eşi doğumdan önceki 3 hafta ve doğumdan sonraki 8 hafta için analık ödeneği alabilecektir. Çünkü bu durumda okurumuzun eşi “çalışabilir raporu alma” yükümlülüğünü yerine getirmemiş olacaktır.

SGK’nın 2016/21 sayılı genelgesinin 5.2.2. maddesinde verilen örneklerde açıkça doğumdan önceki 8 hafta ile doğumdan önceki 3 hafta arasında -doktor raporu olmaksızın- yapılan çalışmaların son 1 yılda 90 gün prim hesabında dikkate alınacağı ancak bu sürelerin izin olarak doğum sonrasına aktarılmayacağı ve bu süreler için ayrıca analık ödeneği verilmeyeceği belirtilmiştir.

Örneğin kadın işçi çalışabilir raporunu 32. haftada değil de 35. haftada alır ve doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışırsa, kadın işçinin 32 ila 35. haftalar arasında çalıştığı için kullanmadığı izin ve almadığı ödenek doğum sonrasına aktarılmamakta ancak raporun alındığı tarihten (35. haftadan) doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışılan sürenin karşılığı olan izin ve ödenek doğum sonrasına aktarılmaktadır.