Okurumuzun Sorusu: 2012 yılında eşimden boşandım. 11 ve 14 yaşında iki kızım var. Eşimden nafaka istemedim. Devlet memuruyum. Asgari geçim indiriminden faydalanabilir miyim?

İşçi ya da memurun çocuğu varsa çocuktan kaynaklı olarak asgari geçim indirimi artar. Yani asgari geçim indiriminden yararlanmak için çocuklu olma şartı yoktur. Çocuk sadece asgari geçim indiriminin tutarını artıran bir faktördür.

Bu bilgiler ışığında söyleyecek olursak okurumuz da hâlihazırda asgari geçim indiriminden yararlanmaktadır, asgari geçim indirimi almaktadır.

Gelelim çocukların asgari geçim indirimi üzerindeki etkisine.

Gelir Vergisi Kanunu’nun asgari geçim indirimini düzenleyen 32. maddesine göre boşanma halinde, çocuğun bakımını kimin üstlendiğine ve ayrıca çocuk için nafaka ödenip ödenmediğine bakılır. Bu maddede, “Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınır” denilmektedir.

Yani boşanma halinde önce çocuklar için nafaka ödenip ödenmediğine bakılır. Bu nafakaya “iştirakçi nafakası” denilmektedir.

Eğer çocuk ya da çocuklar için “iştirakçi nafakası” ödeniyorsa, nafakayı ödeyen taraf çocuklardan kaynaklanan AGİ farkını alabilir.

Eğer çocuk ya da çocuklar için “iştirakçi nafakası” ödenmiyorsa, çocuk ya da çocukların bakımını kimin sağladığına bakılır. Çocuk ya da çocuklar kimdeyse, kim çocuk ya da çocukların bakımını sağlıyorsa, çocukların AGİ farkını o alır.

Okurumuzun örneğinde çocukların velayeti annede, yani çocuklar anne ile birlikte oturuyor ve çocukların bakımını anne gerçekleştiriyor. Bu durumda çocuklar için babanın nafaka ödeyip ödemediğine bakacağız.

Okurumuz “nafaka istemedim” demiş. Yani okurumuz boşandığı eşinden “yoksulluk nafakası” almamaktadır. Ama okurumuzun boşandığı eşinin çocuklar için “iştirakçi nafakası” ödeyip ödemediğini bilmiyoruz.

Eğer baba çocuklar için nafaka (iştirak nafakası) ödüyorsa, çocuklardan kaynaklanan asgari geçim indirimini baba alır. Bu durumda 2019 yılı itibariyle okurumuza, bekâr ücretlilere uygulanan asgari geçim indirimi uygulanır ve okurumuz 191,88 TL AGİ alır.

Eğer baba çocuklar için nafaka (iştirakçi nafakası) ödemiyorsa, çocuklardan kaynaklanan asgari geçim indirim farkını anne alır. Bu durumda 2019 yılı itibariyle okurumuza, evli, eşi çalışan ve 2 çocuklu ücretlilere uygulanan asgari geçim indirimi uygulanır ve okurumuz 249,44 TL AGİ alır. Böylece çocuklardan kaynaklanan 57,56 TL’lik AGİ farkı okurumuza (anneye) ödenir.

Eğer okurumuz 2. durumdaysa yani çocuklar için iştirakçi nafakası ödenmiyor ancak okurumuz çocukların AGİ farkını almıyorsa, çalıştığı kuruma Aile Durumu Bildirimi Formu ile başvurarak AGİ’nin düzeltilmesini isteyebilir.

Son olarak şunu belirtelim, baba çocuklar için nafaka ödüyor olsa bile çocuklardan kaynaklı AGİ’den yararlanmıyorsa, örneğin baba esnaf olduğu için AGİ’den yararlanamıyorsa çocukların AGİ farkını anne alabilir.