Okurumuzun Sorusu-1: Merhaba. Nisan ayında şirketimiz kısa çalışma ödeneğine başvurdu. Kısa çalışma ödeneği uzatılırsa yıl sonuna kadar ödenek almış olacağım. Ekim ortasında doğum iznine ayrılacağım. Ayrılmadan önceki son 6 ayda da kısa çalışma ödeneği ile çalışmış oluyor. Şirketimiz bu süreçte sadece 10 günlük sigortamızı yatırıyor. 20 gün ise devletten karşılanıyor. Bu durumda ben asıl maaşıma göre mi rapor parası alırım. Yoksa bu 10 günlük prime göre mi?

Okurumuzun Sorusu-2: Çalıştığım kurum Nisan, Mayıs, Haziran olarak kısa çalışma ödeneğinden yararlanıyor. Bu ay son kısa çalışma ödeneğimi alarak doğum iznine ayrılacağım. Ama bu dönemde 7 gün nisan için SGK yatırdı, 5 gün de mayıs için SGK yatıracak. Yatan günlerim net maaşımdan hesaplandığı için tutar düşük oluyor. Bu dönemde kısa çalışmadan önceki primler mi baz alınacak, yoksa SGK ödemesi olduğu için 5-7 günlük yatan primler mi esas alınır.

Okurumuzun Sorusu-3: Merhaba. 19 haftalık hamileyim. Doğumum 20 Ekim ve 3 Kasım arası bekleniyor. 16 Marttan 20 Hazirana kadar kısa çalışma ödeneğinden faydalandığım için primlerim ödenmiyor. Ben 20 Ekimde doğum yapmış olsam, 1-Doğum parası, çocuk parası ve süt parası ödemelerinden faydalanabiliyor muyum? 2-Doğum iznine ayrıldığım haftalarda primime dahil oluyor mu? Bu sorularımı yanıtlayabilirseniz çok mutlu olurum.

Okurumuzun Sorusu-4: Merhaba. Eşim son 3 yılda 2 doğum yaptı. Bugün itibariyle çalışma günü olarak 400 gün görünüyor. Ve 450 gün olmadığı için kısa çalışma ödeneğinden faydalanamadı. Doğum izinleri bu hesaplamalarda nasıl etki ediyor. Bu konuda bir fikriniz var mı? Son 3 yıl değil de son 4 yıl mı alınır? Teşekkürler.

Okurumuz Sorusu-5: Merhaba. Ben korona dönemine az kala Martın ilk haftası doğum iznine çıktım. 15 Nisan’da da doğum iznim gerçekleşti. Havalimanında yolcu hizmetleri çalışanıyım. Doğum iznimde göründüğüm için kısa çalışma ödeneğin alamadım. Şirketim de bana maaş yatırmadı. Çocuk olduğunda normalde bir asgari kadar doğum parası yatardı onu da yatırmadılar. Koronadan dolayı yatmayacağını söylediler. Herkese verilen ödemeler bana neden verilmedi?

YANITLAR…

1. Sorunun Yanıtı: Okurumuzun işyerinde kısmi kısa süreli çalışmaya geçilmiş. Dolayısıyla okurumuz kısmen çalışıyor, kısmen kısa çalışma ödeneği alıyor. Okurumuz Haziran ayı içinde analık iznine ayrılacak. Dolayısıyla okurumuzun analık ödeneği hesabında Mayıs, Nisan ve Mart aylarına bakılacak. Kısa çalışma ödeneği hesaba dahil edilmeyecek. İşveren tarafından SGK’ya bildirilen prime esas kazanç üzerinden hesaplamaya gidilecek. Okurumuz Mart ayında tam çalışmış, dolayısıyla da primi 30 gün üzerinden yatmış. Nisan ayı için 7 gün, Mayıs ayı için de 5 günlük çalışma söz konusu. Dolayısıyla okurumuzun 42 günlük toplam prime esas kazancı, 42’ye bölünerek günlük ortalama alınacak. Bu ortalama tutarın 3’te 2’si okurumuzun günlük geçici iş göremezlik ödeneceği olacak. Okurumuz 16 hafta yani 112 gün boyunca her gün için bu tutar kadar geçici iş göremezlik ödeneği alacak. Okurumuz hizmet dökümünü de bizimle paylaymış. Okurumuzun Mart ayı ve önceki aylarda prime esas kazancı günlük ortalama 150 TL civarında iken, Nisan ayında prime esas kazancı günlük ortalama 100 TL civarında gözüküyor. Bu iki nedenden kaynaklı olabilir. Kısa çalışma nedeniyle aylık bazda yapılan bazı ödemeler yapılmadığı için günlük ortalama kazanç düşmüş olabilir ya da işveren hesapta hata yapmış olabilir. Okurumuzun Nisan ayında günlük ortalama kazancının niye düşük olduğunu işvereni ile kontrol etmesinde yarar var. Ancak her koşulda ortalama alınacağı için Nisan ve Mayıs ayları analıOkurumuzun çalıştığı işyerinde çalışma süresi azaltılmış. Yani kısmi kısa çalışmaya geçilmiş. Dolayısıyla okurumuz kısmen çalışıyor, kısmen kısa çalışma ödeneği alıyor. Okurumuz Ekim ayında analık iznine ayrılacak. Dolayısıyla okurumuzun analık ödeneği hesabında Eylül, Ağustos ve Temmuz aylarına bakılacak. Kısa çalışma ödeneği hesaba dahil edilmeyecek. İşveren tarafından SGK’ya bildirilen prime esas kazanç üzerinden hesaplamaya gidilecek. Eğer her ay işveren 10 günlük prim yatırırsa, okurumuzun bu üç ayda toplam 30 günlük prime esas kazancı olacak. Bu toplam prime esas kazanç 30’a bölünerek günlük ortalama bulunacak. Bu ortalama tutarın 3’te 2’si okurumuzun günlük geçici iş göremezlik ödeneceği olacak. Okurumuz 16 hafta yani 112 gün boyunca her gün için bu tutar kadar geçici iş göremezlik ödeneği alacak.

2. Sorunun Yanıtı: Okurumuzun işyerinde kısmi kısa süreli çalışmaya geçilmiş. Dolayısıyla okurumuz kısmen çalışıyor, kısmen kısa çalışma ödeneği alıyor. Okurumuz Haziran ayı içinde analık iznine ayrılacak. Dolayısıyla okurumuzun analık ödeneği hesabında Mayıs, Nisan ve Mart aylarına bakılacak. Kısa çalışma ödeneği hesaba dahil edilmeyecek. İşveren tarafından SGK’ya bildirilen prime esas kazanç üzerinden hesaplamaya gidilecek. Okurumuz Mart ayında tam çalışmış, dolayısıyla da primi 30 gün üzerinden yatmış. Nisan ayı için 7 gün, Mayıs ayı için de 5 günlük çalışma söz konusu. Dolayısıyla okurumuzun 42 günlük toplam prime esas kazancı, 42’ye bölünerek günlük ortalama alınacak. Bu ortalama tutarın 3’te 2’si okurumuzun günlük geçici iş göremezlik ödeneceği olacak. Okurumuz 16 hafta yani 112 gün boyunca her gün için bu tutar kadar geçici iş göremezlik ödeneği alacak. Okurumuz hizmet dökümünü de bizimle paylaymış. Okurumuzun Mart ayı ve önceki aylarda prime esas kazancı günlük ortalama 150 TL civarında iken, Nisan ayında prime esas kazancı günlük ortalama 100 TL civarında gözüküyor. Bu iki nedenden kaynaklı olabilir. Kısa çalışma nedeniyle aylık bazda yapılan bazı ödemeler yapılmadığı için günlük ortalama kazanç düşmüş olabilir ya da işveren hesapta hata yapmış olabilir. Okurumuzun Nisan ayında günlük ortalama kazancının niye düşük olduğunu işvereni ile kontrol etmesinde yarar var. Ancak her koşulda ortalama alınacağı için Nisan ve Mayıs ayları analık ödeneği üzerinde daha az etkide bulunacak.

3. Sorunun Yanıtı: Okurumuzun işyerinde 20 Haziran’dan itibaren normal çalışmaya geçilecek. Okurumuz tahminen Ağustos ayı sonuna doğru ya da Eylül ayı başında analık iznine ayrılacak. Diyelim ki okurumuz Ağustos ayı sonunda analık iznine ayrıldı ve Ekim sonunda da doğum yaptı. Bu durumda okurumuzun 1) geçici iş göremezlik ödeneği (analık ödeneği), 2) doğum yardımı (parası) ve 3) emzirme ödeneği (süt parası) almasının önünde bir engel yok. Okurumuz doğumdan önceki son 1 yıl içinde 90 gün primi yatmışsa analık ödeneği alabilir. Doğum yardımında (parasında) iki koşul, doğumun canlı gerçekleşmesi ve annenin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmasıdır. Bu nedenle okurumuz doğum yardımı da alabilir. Okurumuz doğum tarihinden önceki 1 yıl içinde en az 120 gün sigorta primi varsa emzirme ödeneği (süt parası) da alabilir. Kadın işçi doğum iznindeyken işveren kural olarak ücret ödemez, prim yatırmaz. İşçi bu dönemde SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği (analık ödeneği) alır. Dolayısıyla bu süre prime dahil olmaz, bu süre için prim ödenmez. Ancak okurumuz doğum borçlanması yaparak, bu süreye ilişkin primlerini ödeyebilir.

4. Sorunun Yanıtı: Kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için son 3 yıl içinde 600 gün prim gerekiyor. Ancak korona nedeniyle yapılacak başvurularda bu koşul 450 güne düşürüldü. Doğum izinleri sırasında sigorta primi ödenmediği için izinli olunan süreler ne yazık ki olumsuz etkide bulunuyor. Her koşulda yine son 3 yıl dikkate alınıyor. Öte yandan okurumuzun eşi doğum borçlanması yapsa bile doğum borçlanmasına işsizlik sigortası primi dahil olmadığı için kısa çalışma ödeneği için gereken 400 günü 450 güne çekmek olanaklı değil. Bununla birlikte okurumuzun eşine kısa çalışma ödeneğinden yararlanamadığı için nakdi ücret desteği ödenmesi gerekiyor.

5. Sorunun Yanıtı: Analık izninde olan kadın işçiye işveren ücret ve sigorta primi ödemez. Kadın işçi bu dönemde SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği (analık ödeneği) alır. Okurumuz analık ödeneği alırken işyerinde kısmi çalışmaya geçilmiş. Okurumuz, analık izni bitene kadar analık ödeneği almaya devam eder, bu dönemde kısa çalışma ödeneği ödenmez.

Eğer analık ödeneğinin bittiği tarihte kısa çalışma devam ediyor ve okurumuz gerekli yasal koşulları sağlıyorsa okurumuza analık ödeneğinin bittiği tarihten itibaren kısmi çalışma ödeneği verilmesi gerekir. Ancak işyerinin doğum yapan kadın işçilere ödediği sosyal yardım niteliğindeki doğum parasının koronavirüs ve kısa çalışma ile ilgisi yoktur. İşveren bu doğum parasını okurumuza ödemek zorundadır. Bu yardım ödenmediği takdirde okurumuz bu yardımı önce arabulucuya başvurarak, anlaşma olmazsa da dava yoluyla talep edebileceği gibi, haklı fesih hakkını kullanarak işyerinden ayrılabilir kıdem tazminatını ve ödenmeyen yardımı da isteyebilir. Ancak okurumuzun bu yollara başvurmadan önce işyerinde normal çalışmaya geçilmesini beklemesinde yarar var.