Konuşmamız Gerek Derneği, 6 Şubat depremlerinin birinci yıl dönümünde Hatay'da yaşayan kadınların koşullarına dair hazırladığı raporda pek çok eksikliğe dikkat çekti. Rapora göre, Hatay’da kadınlar hâlâ regl ürünlerine erişimde, hijyen ihtiyaçlarının karşılanmasında ve yargı mekanizmalarına erişimde büyük yetersizlikler ile karşı karşıya.

KADINLAR KIYAFET BİLE DEĞİŞTİREMİYOR

Raporda ilk olarak fiziksel koşulların bugünkü durumu irdelenirken, çadırların fiziki koşullarının kadınların ve ailelerin ihtiyaçlarının karşılamadığı bilgisi yer alıyor:

Akredite çadır kentlerde görece düzenli, belirli aralıklarla dikdörtgen alanlara kurulmuş ve numaralandırılmış çadırlar bulunuyordu, ancak çadırların metrekare alanları, iki yetişkin ve üçün üzerinde küçük çocuğun bulunduğu ortalama bir aile nüfusunun rahatça uzanabileceği büyüklükte değildi. Kadın çemberlerinde en çok mahremiyet alanlarının daraldığı, regl bakımı için ped değiştirmek, kıyafet değiştirmek gibi ihtiyaçları rahatça giderebilecekleri, yalnız kalabilecekleri alanların olmayışından bahsedildi. Çok eşli dini evlilik ve kumalık pratiklerini önceden uygulayanların, bir çadırda bir arada yaşamak durumunda kaldıklarını öğrendik.

900 KİŞİLİK ÇADIR KENTTE 2 TUVALET VAR

Çadırkentlerde kadınların güvenlik sorunlarına da değiniliyor:

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın kontrolünde bulunan akredite çadır kentlerde kalanların tuvalete, günlük yemeğe, çamaşır yıkama alanlarına ve üstü kapalı çadırlara erişimi bulunuyordu. Ancak tuvaletler az sayıdaydı, 900 kişinin kaldığı çadır kent içerisinde yalnızca iki adet tuvalet vardı ve çadırlara oldukça uzak mesafedelerdi. Aynı zamanda kadınlar ve erkekler tuvaletleri karma olarak kullanmak durumundaydı. Çadırları tuvaletlere uzak yerlerde bulunanlar, özellikle bakımını üstlendikleri çocukların, yaşlıların ve hastaların tuvalete ulaşmasının zor olduğunu, karanlıkta tuvalete gitmeye çekindiklerini, özellikle kız çocuklarını güvenlik endişesiyle tek başlarına bırakmadıklarını ve mutlaka tuvalete eşlik ettiklerini paylaştılar.

KADINLAR REGL ÜRÜNLERİNE ULAŞAMIYOR

Konuşmamız Gerek Derneği’nin sahadaki gözlemleriyle hazırlanan raporda yer alan kadınlar regl ve hijyen ürünlerine ulaşımı konusundaki tespitler göze çarpıyor:

▸Sık yaşanan su kesintileri regl bakımı ve hijyen ihtiyaçlarını karşılamayı zorlaştırıyor.

▸ Sık yaşanan su kesintileri regl bakımı ve hijyen ihtiyaçlarını karşılamayı zorlaştırıyor.

▸ Marketler faaliyete geçmiş olsa da hijyenik ped ve ıslak mendil gibi ürünler pahalı ve birçok kadın için erişilemez durumda. Kısıtlı finansal kaynaklar başka şekilde önceliklendiriliyor veya ürünler idareli ve uzun süreler kullanılıyor.

▸ Tuvaletlerdeki temizlik sorunu hem konteyner kent sakinlerini hem de saha çalışanlarını tuvaleti mümkün olduğunca az kullanma ve idrar tutmaya zorluyor, buna bağlı olarak sistit gibi bazı problemler daha sık yaşanıyor.

▸ İlk regl deneyimini geçici barınma alanlarında yaşayan çocukların regl ürünlerini çöpe nasıl atacakları konusunda bilgi eksikliği var.

KADINLAR HUKUKA ERİŞEMİYOR

Hayatın ve adli kurumların işleyişinin normale dönmesi bir yılın ardından henüz işlevli hale gelmediğini vurgulayan Konuşmamız Gerek Derneği raporunda kadınların yargı mekanizmalarına ulaşımının çok zayıf olduğu tespiti yer alıyor:

▸ Kadınların hukuk okuryazarlığı konusunda kapsamlı desteğe ihtiyaç var. Şiddet mağduru kadınlara hukuki danışmanlık hizmeti sunabilecek, adli yardıma yönlendirebilecek kadın avukatlar da depremden etkilendikleri, evleri ve büroları zarar gördüğü için birkaç ay Antakya’ya dönemedi.

▸ Aile yardımlarının sadece erkeklerin hesabına yatırılması veya düzenli nafaka alan kadınların nafakalarının yatmaması kadınların yoksulluk deneyimlerini derinleştiriyor.

▸ Toplu taşıma sistemleri düzenli çalışmadığı için adliyeye ve karakollara erişim kısıtlı ve neredeyse yalnızca özel araçlarla mümkün.

▸ Boşanma arifesinde olan bazı kadınlar uzun süre (kimi durumlarda şiddet faili) eşleriyle aynı konteyner veya çadırda barınmak zorunda kaldı.

▸ Avukatlar konteyner kentlerde hukuki desteğe ihtiyaç duyan kadınları ziyaretlerinde zorluklar yaşıyor.

Fotoğraf: Konuşmamız Gerek Derneği