İnsan Hakları Derneği Kadın Komisyonu (İHD) 11 Mart 2020-11 Mayıs 2020 tarihleri arasında Pandemi süresinde kadınların yaşadıkları hak ihlallerine ilişkin bir rapor yayımladı. Raporda, kovid -19 salgını sürecinde alınmayan önlemlerin hem kadına hem de çocuğa karşı şiddet tehlikesini arttırdığı, şiddete maruz kalan kadınların şikayet mekanizmalarına ulaşımlarının zorlaştığı ve bunların sonucu olarak şiddetle mücadelenin yetersiz kaldığı ifade edildi. Çeşitli konularda düzenlenen raporda kadına yönelik şiddet, kadın cinayetleri, ekonomik ve sosyal haklar, iş cinayetleri, işkence ve kötü muamele gibi birçok başlığa yer verildi. 

Raporda, Tüketici Hakları Derneğinin verilerine göre Türkiye’de 24 milyon annenin 4.8 milyonunun açlık, 14.5 milyonunun ise yoksulluk sınırı altında yaşadığı belirtilirken, kadınların erkeklere göre daha az iş olanağına sahip olduğuna ve özellikle kayıt dışı alanlarda çalışan kadınların işsiz kaldığına dikkat çekildi. İHD, ayni ve nakdi yardım yapmayan bir kurum olmalarına rağmen ilk kez genel merkez ve şubelere 100’ün üzerinde işsiz ve çocuklu kadınların maddi destek talebi için başvurduğunu kaydetti. Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın 24 Nisan’da Cuma günü yapılan hutbede ‘tüm kötülük ve salgın hastalıkların eşcinsellikten kaynaklandığına” dair ifadeler kullanmasının ardından Barolar Birliği ve İHD’nin bu açıklamayı kınaması üzerine kendilerinin çeşitli tehdit, hakaret içeren mailler aldıklarını belirten İHD, hem kendilerinin hem de Barolar Birliğinin bu tür nefret söylemlerine ilişkin hukuki süreç başlattıklarını ifade etti.  

BAŞVURU MEKANİZMALARINA ULAŞIM GÜÇLEŞTİ

Kadına yönelik şiddetin salgın ve savaş dönemlerinde arttığı ifade edilen raporda, Hakim ve Savcılar Kurulu’nun 6284 sayılı kanunu esnettiği, bu nedenle salgın sürecinde evde kalan kadınların erkek şiddetine daha fazla maruz kaldığı belirtildi. Raporda ayrıca “Kadınların ve çocukların uğradığı şiddeti duyurma ve başvurma mekanizmalarına ulaşmaları güçleşmiştir. Kadınlar en yakınlarında bulunan erkekler tarafından katledilmekte, şiddete uğramaktadırlar. Kadınlar fiziksel, psikolojik ve ekonomik olarak şiddete uğramakta, süreklileşen bir tehdit altında yaşamak zorunda kalmaktadır. Kadınlar kendilerine yönelik şiddet ve tehdit vakalarını kolluk ve yargıya taşındığında dahi gerekli olan koruma ve cezalandırma sağlanamamakta, şiddet uygulayan ile baş başa bırakılmaktadır. Kadın sığınma evlerine, pandemi döneminde genel olarak kabul edilmeme durumu yaşanmaktadır. Bazı bölgelerde polis hiç başvuru almamakta ve adliyelere yönlendirmektedir. Adliyeler ise 13.00-15.00 arasında çalışmakta, çoğu kadın durumdan yılıp tekrar şiddet gördüğü alana geri dönmek zorunda kalmaktadır. Kadına yönelik şiddetin bir başka boyutu da sosyal medya üzerinden dijital şiddet olarak gelmektedir. Çeşitli iletişim araçları ve internet üzerindeki sosyal paylaşım alanları da şiddetin bir aracı olarak kullanılmakta, bu şiddet kimi zaman iktidara yakın kişi ve kişilerce muhalif kadınlara dönük de gerçekleşmektedir. CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu, gazeteci Nevşin Mengü, avukat Feyza Altun, oyuncu Berna Laçin sosyal medya hesapları üzerinden tehdit edildiklerini açıkladı. Ayrıca birçok kadın sosyal medya hesapları ele geçirilerek şantajlara maruz kalmakta, tecavüz ve ölüm tehditleri almaktadır” şeklinde bilgiler yer alıyor.

26 KADIN ŞÜPHELİ ŞEKİLDE ÖLDÜRÜLDÜ

11 Mart- 11 Mayıs tarihleri arasında tespit edilebilen 37 kadının katledildiği, 26 kadının şüpheli bir şekilde öldüğü, 11 kadının erkekler tarafından silahla yaralandığı, 15 kadının fiziksel şiddet gördüğü, 1 kadının tecavüze, 2 kadının ise tacize maruz kaldığı, 2 kadının polis şiddetine maruz kalarak darp edildiği kaydedilen raporda, İSİG Meclisinin 2020 Nisan ayı verilerine göre 4’ü çocuk yaşta, 14’ü kadın ve 8’i göçmen olmak üzere en az 220 işçinin çalışırken yaşamını yitirdiğine dikkat çekiliyor. 

İHD PANDEMİ SÜRECİNDE ALINMASI GEREKİLEN ÖNLEMLERİ SIRALADI
İHD Kadın Komisyonu’nun, pandemi sürecinde alınması gereken önlemlere ilişkin talepleri ise şu şekilde;
1) Pandemi döneminde ekonomik ve sosyal açıdan kadınlar güçlendirilmeli, herhangi bir düzenli geliri olmayan kadınlar tespit edilerek maddi destek sağlanmalıdır.
2) İşlerinden edilmiş kadınların iş güvenceleri sağlanmalıdır.
3) Kadınların ev içi şiddete uğramalarını engelleyici tedbirler alınmalı, başvuru mekanizmaları çoğaltılmalıdır.
4) Kadınların yapmış oldukları başvurular sonucunda gerekli koruma tedbirleri alınmalı, şiddeti uygulama riski olan kişi uzaklaştırılmalıdır.
5) Şiddet uygulayanlar hakkında gerekli cezai işlemler uygulanmalı mağdur ve fail aynı mekanlarda bırakılmamalı, bu şekilde davranan kolluk veya herhangi bir birim çalışanı hakkında da soruşturma açılmalıdır.
6) Türkiye’nin imzaladığı Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) uygulanmalıdır.
7) 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun tam olarak uygulanmalıdır.
8) Şiddete maruz kalmış ve ailesinin yanında da kalmak istemeyen kadınların sığınma evlerine başvuruları kabul edilmeli ve gerekirse karantina uygulanmalıdır.
9) Kadın sığınma evleri tam zamanlı çalışmalı ve kapatılanlar acil olarak yeniden açılmalıdır.
10) Adliyeler, kadın şiddet başvurularında tam zamanlı çalışmalı ve karakolda kolluk, gelenleri beyanını almalıdır.
11) Sosyal medya üzerinden kadına yönelik şiddet söylemleri ve tehditler için soruşturma açılmalı, tespit edilen kişiler hakkında yasal işlemler yapılmalıdır.
12) Resmi kurum ve kuruluşların ayrımcı söylem ve nefret söylemleri hakkında yasal girişimlerde bulunulmalı, Anayasa’nın ilgili hükümlerine uymalıdırlar.