Mayıs 2024’te basına sızan 9. Yargı Paketi Taslağında, etki ajanlığı olarak bildiğimiz “devletin güvenliği veya siyasal yararları aleyhine suç işleme” başlıklı maddeler iktidarın, muhalif sesleri bastırmak amaçlı yeni bir suç kategorisi yaratmak istediğine dair çeşitli tartışmalara yol açtı.

Yargı paketindeki evli kadının soyadı, 6284 sayılı şiddet yasasında değişiklik, mükerrir suçlulara af gibi diğer önemli başlıklarla birlikte yürütülen kampanyalar sonucunda bu maddeler paketten çıkarıldı. Akabinde AKP Grup Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu konuya dair, “9. Yargı Paketi’ne ilişkin çalışmalarımızda “etki ajanlığına” ilişkin herhangi bir düzenleme çalışmanın başından itibaren bulunmamaktadır” dedi. AKP’nin “Noterlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni meclise getirmesiyle tartışmalar tekrardan canlandı.

Eşitlik için Kadın Platformu (EŞİK) yaptığı açıklamada kanun teklifine dair, “Teklifteki etki ajanlığı maddesi kabul edilirse; eleştiri içeren her nevi yayın ve faaliyetin suç kapsamına alınması mümkün olacak ve anti-demokratik baskı koşulları daha da derinleşecek. Eşitlik, özgürlük, adalet adına her türlü arayışın önü kesilecek, tüm toplumsal muhalefet örgütleri kapatılma riski ile karşı karşıya kalacaktır.” İfadelerinde bulundu.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 2012’den bu yana etki ajanlığı yasasının yürürlükte olduğu Rusya’ya dair raporuna dikkat çeken EŞİK, “Görüyoruz ki, ajanlıkla suçlananlar, hep hak savunucuları olan kadın örgütleri, gazeteciler, çevre örgütleri, avukatlar ve bağımsız seçimleri takip eden kuruluşlar olmuştur. AİHM oybirliği ile aldığı kararda sivil toplum aktörlerine ve bağımsız seslere karşı bir şüphe ve güvensizlik ortamı yaratarak demokratik alanın daralmasına katkıda bulunduğunu ve böylece demokrasinin temellerini baltalamıştır” ifadelerinde bulundu.

“KADINLARIN MEDENİ YASADAN KAYNAKLANAN HAKLARINA DOKUNMAYIN!”

“İktidarın her zamanki taktiklerle noterlikle ilgili bir kanun teklifinin yanında, kadın haklarını akamete uğratacak, gözden kaçırmak istediği başka düzenlemeler eklediğini veya ekleyebileceğini biliyoruz” diyen EŞİK, yapılmaya çalışılan değişikliğe dair şu ifadelerde bulundu:

“İktidarın 2016 yılında kısa adıyla TBMM Boşanmaların Araştırılması Komisyonu Raporu’dan ve Diyanet sitesindeki yayınlardan aşina olduğumuz; boşanmayı isteyen kadının boşanmasını zorlaştırırken erkeğin boşanmasını kolaylaştırmaktaki ısrarının yolunu açacak bir değişikliktir. Kusurlu erkeğin reddedilen davasında fiili ayrılık sürecini üç yıldan bir yıla indirmek erkek için hızlı boşanmanın yolunu açarken evlilik içinde ekonomik ve sosyal olarak güçsüz bırakılan milyonlarca yoksul kadının hiçbir ekonomik hakkını alamadan ortada bırakılmasının önünü açacaktır.

Aile mahkemelerinin iş yükü ve özellikle de boşanmak isteyen erkeklerin kadınların nafaka, tazminat ve mal rejiminden kaynaklanan ekonomik haklarını vermemek için direnmesi nedeniyle süresi uzayan boşanma davaları, kadınları mağdur etmenin gerekçesi olarak kullanılamaz. Boşanmayı, kadınların haklarını güvence altına almadan hızlandırmak, kusurlu tarafın tazminat ödemekten dahi kurtularak kısa sürede boşanması için Medeni Kanuna eşitsiz ve Kanunun ruhuna aykırı müdahaleyi haklı kılamaz. Mahkemelerin yavaş işlemesi ve iş yükü sorunu yoksul kadınlara yıkılamaz!

İşine gelmeyen AYM kararlarının hiç birini uygulamayan iktidarın; kadınların medeni yasadan kaynaklanan haklarını koruyan ya da iyileştiren hiçbir adım atmayacağını biliyoruz. Yapılmak istenen değişikliğin de, medeni yasayı delmenin ve sil baştan yazmanın ilk adımı olacağının farkındayız.”

“İktidara sesleniyoruz, etki ajanlığı yasa teklifini derhal geri çekin” diyen EŞİK, “etki ajanlığının yasalaşmasına asla geçit vermeyin” cümlesiyle de meclisteki tüm siyasetlere ve tüm toplumsal muhalefete çağrıda bulundu.

Fotoğraf: Evrensel