Dünyada ve Türkiye'de kız çocukları ne durumda?

11 Ekim 2022 11:47

Kız çocukları artan yoksulluk, cinsiyet eşitsizliğinin derinleşmesi ile eğitimden kopuyor; çocuk işçilik ve erken evlilik kıskacına sıkıştırılıyor...

Bugün 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü. 2012’de Birleşmiş Milletler üye ülkeleri kız çocukların desteklenmesi, güçlendirilmesi ve insan haklarından tam ve etkili bir şekilde yararlanmalarının sağlanmasını hedefleyerek 11 Ekim’i Dünya Kız Çocukları Günü ilan etti.

Veriler ise dünyada ve Türkiye’de kız çocuklarının eğitimden koptuğunu, çocuk işçiliğe itildiklerini ve erken evliliklere zorlandıklarına işaret ediyor.

DÜNYADA MEKSİKA'NIN NÜFUSU KADAR KIZ ÇOCUĞU OKULA GİDEMİYOR

UNİCEF’in açıkladığı rakamlara göre dünya genelinde 32 milyonu ilkokul çağında, 30 milyonu ortaokul çağında ve 67 milyonu lise çağında olmak üzere 129 milyon kız çocuğu okula gidemiyor.

BM verilerine göre, dünyadaki 15-19 yaş grubundaki dört kız çocuğundan biri okula gitmiyor, çalışmıyor ve herhangi bir eğitim almıyor. Bu oran erkeklerde 10’a bir.

Savaşlardan, çatışmalardan en çok etkilenen gruplardan biri yine çocuklar ve tabii ki kız çocukları oluyor. Çatışmalardan etkilenen ülkelerde kız çocuklarının okula gitmeme olasılığı, çatışmalardan etkilenmeyen ülkelerde yaşayan kız çocuklarına göre iki kat daha fazla.

TALİBAN 2,7 MİLYON KIZ ÇOCUĞUNUN EĞİTİM HAKKINI GASBEDİYOR

Çocuk evliliklerin yanı sıra dünya genelinde ekonomik krizin derinleşmesi, savaşların ve gerici yapılanmaların artmasıyla birlikte kız çocuklarının hayata tutunması bile zorlaşıyor.
Örneğin Afganistan yakın dönemde kız çocuklarının en çok kötü etkilendiği ülkelerin ilk sıralarında yer alıyor.

Taliban’ın Afganistan’ı işgalinden sonra kız çocuklarının sadece 6.sınıfa kadar okumaya hakları var. Bu yazılmış hakkın bile Afganistan’ın birçok yerinde uygulanmadığı biliniyor.

UNICEF’in açıkladığı rakamlara göre Taliban, işgalinden sonra 7-17 yaş arasındaki Afgan çocukların yaklaşık yarısının okula gitmesini engelledi ve bu çocukların yüzde 60'ı yani 2,7 milyonu kız çocuklardan oluşuyor.

İRAN'DA PROTESTOLAR SÜRERKEN KIZ ÇOCUKLARI POLİSİN HEDEFİNDE

İran'da Mahsa Amini'nin ahlak polisi tarafından katledilmesinin ardından protestolar 20 günü aşkındır sürerken kız çocuklarının güvenlik güçleri tarafından dövülerek öldürüldüğü, tecavüze uğradığı bildirildi. 16 yaşındaki Sarina Esmailzadeh ve 17 yaşındaki Nika Shakarami’nin dövülerek öldürülmesi, basına yansımasıyla öğrendiğimiz sadece iki cinayet. Protestolarda özellikle kız çocukları, güvenlik güçlerinin son hedefi haline geldi. Çeşitli kentlerde liselerde kız çocukları başörtülerini çıkararak, dersleri boykot edip okullarından kitlesel yürüyüşler yaparken polis eylemleri engellemek için müdahalesini sürdürüyor.

BAKIM YÜKÜ, EV İŞLERİ KIZ ÇOCUKLARININ SIRTINA BİNİYOR

Ev işlerinin orantısız yükü kız çocukların omuzlarına erken yaşlarda biniyor. UNICEF’in Kız Çocuklara İlişkin Verilerin Gücünden Yararlanmak: Eldeki Verilerden Hareketle 2030’a Bakmak raporuna göre 5 ile 14 yaş arası kız çocuklar ücretsiz gündelik ev işleri, su taşımak ve yakacak toplamak için kendi yaşlarındaki erkek çocuklara nazaran yüzde 40 ya da başka bir deyişle 160 milyon saat daha fazla zaman harcıyor. İş yükünün çocuklar arasındaki bu eşitsiz dağılımı aynı zamanda toplumsal cinsiyet kalıplarını da kalıcılaştırarak kadınlara ve kız çocuklarına kuşaklar boyu süren ağır yükler getiriyor.

5 ile 9 yaş arasındaki kız çocuklar ev işlerine kendi yaşıtları erkek çocuklara göre yüzde 30, yani günde 40 milyon saat daha fazla zaman harcıyor.

Kız çocukların yaşı ilerledikçe iş yükü de artıyor. Örneğin 10-14 yaşlarındaki kız çocuklar ev işleri için erkeklere göre yüzde 50 ya da günde 120 milyon saat daha fazla zaman harcıyor.

Gündelik ev işleri ile harcanan zaman kız çocukların oyun oynama, arkadaşlarıyla sosyalleşme, ders çalışma ve çocukluklarını yaşama zamanlarından çalmaktadır. Kimi ülkelerde yakacak toplama ve su taşıma gibi işlerin de kızlara yaptırılması, bu çocukların cinsel şiddete maruz kalma riskini de artırıyor.

HER 5 KIZ ÇOCUKTAN 1’İ EVLİ!

Yoksulluk, çocuk yaşta evlilik ve şiddet gibi birçok etken kız çocuklarının eğitiminin önünde engeller yaratıyor.

Cinsel istismara uğrayan çocukların yüzde 72’si kız çocuklarından oluşuyor. Dünya genelinde çocuk yaşta evliliğe baktığımızda günümüzde yaklaşık her beş kız çocuktan biri evli.

Afrika ülkeleri ise çocuk yaşta evliliğin en çok olduğu kıta olarak görünüyor.

UNICEF’in verilerine göre Nijerya yüzde 76’lık oranla kız çocuklarının 18 yaşından küçük evlendirildikleri ülke olarak tablonun ilk sırasında.

Bu verilere göre dünyada her yıl 12 milyon kız çocuğu 18 yaşından küçük evlendiriliyor.

36,5 MİLYON ÇOCUK GÖÇ ETMEK ZORUNDA KALDI

Yine UNICEF’in haziran ayında açıkladığı verilere göre savaş, devlet baskısı, yoksulluk ve şiddet yüzünden 2021'in sonunda 36,5 milyon çocuk ülkesini terk etmek zorunda kaldı. Rekor seviyedeki bu sayı, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana kaydedilen en yüksek sayı.

Fakat bu sayıya iklim ve çevresel faktörler veya felaketler nedeniyle yerinden edilen çocuklar ile Ukrayna'daki savaş yüzünden 2022'de yerinden edilen çocuklar dâhil değil.

HRW’ye göre, dünya genelinde ülke içinde yer değiştiren insanların (IDP) yüzde 70’lik kesimini kadınlar ve kız çocukları oluşturuyor.

PEKİ YA TÜRKİYE’DE KIZ ÇOCUKLARININ DURUMU NE?

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ise 2021’de 720 bin kız çocuğu okuldan ayrıldı. İlkokullarda yaklaşık 39 bin, ortaokullarda yaklaşık 83 bin, liselerde de yaklaşık 600 bin kız çocuğu yüz yüze eğitimi bıraktı.

MEB verilerine göre ilkokulda 195 bin, ortaokulda 298 bin, lisede 373 bin kız çocuğu okula gidemiyor. Okuldan uzakta olan kız çocuğu sayısı toplamda 866 bini buluyor. Açık öğretimde okuyan kız çocuklarımızı bu sayıya eklediğimizde ise 1,5 milyondan fazla kız çocuğu eğitimden uzak bırakılıyor

TÜİK verilerine göre, 2020'den 2021'e işgücüne katılan kız çocuklarının oranı yüzde 8,6'dan 9,5'e çıktı. Okullaşma oranlarındaki düşüş dikkat çekti.

Resmi verilere göre bugün Türkiye’de 5-17 yaş grubunda 720 bin, sendikaların hesaplamalarına göre 2 milyonu aşkın çocuk işçi bulunuyor.

Hane halkı İşgücü Araştırması 2021 yılı sonuçlarına göre; 15-17 yaş arasındaki işçi çocuk oranı yüzde 16,4’e çıktı. Bu oran bir önceki yıl yüzde 16,2 idi. Kız çocukların işçileşme oranının ise 2020’den 2021’e 0,9 puan arttığı görülüyor.

2020 adalet istatistiklerine göre, cinsel suçlardan açılan davalar arasında çocukların cinsel istismar davası 15 bin 213 olarak kayıtlara geçti. 2021’de çocuğa cinsel istismar suçundan 16 bin 161 mahkûmiyet kararı alındı. 2021 yılında çocukların cinsel istismarı suçu kapsamında ceza mahkemelerinde görülen davalardan toplam 29 bin 822 karar çıktı. Karar sayısı 2020 yılına oranla yüzde 32,55 arttı. 29 bin 822 karar sayısıyla son sekiz yılın rekoru kırıldı.

2020- 2021 yılları arasında TÜİK’in açıkladığı verilere göre 16 ve 17 yaşında olup aile onayı ile evlendirilen kız çocukları sayısı 731 bin 16. Aile onayı ile evlendirilen kız çocuklarının sayısı, erkek çocuklarının sayısının tam 21 katı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ‘Doğum İstatistikleri’ verileri de utanç tablosunu gözler önüne serdi. TÜİK verilerine göre geçen sene 7 bin 190 çocuk doğum yaptı. Bunun 117’sini 15 yaş altı çocuklar; 7 bin 73’ünü ise 15-17 yaş grubu oluşturdu. 2001-2021 yılları arasında 15 yaş altı 20 bin 895 çocuk doğum yaptı. Son 20 yılda 15-17 yaş arası doğum yapan çocukların sayısı ise 548 bin 488 oldu.