Alman yazar, gazeteci, hak savunucusu ve Amerika kadın hakları mücadelesinin aktivistlerinden Mathilde Franziska Anneke 3 Nisan 1817’de Almanya’da doğdu, 25 Kasım 1884’te ABD’de öldü.

Zengin toprak sahibi bir ailenin 12 çocuğunun en büyüğüydü. Derslerini özel öğretmenlerden aldı ve muhafazakâr bir şekilde Katolik olarak yetiştirildi.

Aile 1820’de Blankenstein’a ve 1834’te Hattingen’e taşındı. Baba planlanan at gücüyle çalışan kömür demiryolunun hisseleri hakkında spekülasyon yapmıştı ve aile mali zorluklar yaşadı. Mathilde Franziska, 1836’da 19 yaşında Mülheimlı şarap tüccarı Alfred Philipp Ferdinand von Tabouillot ile evlendi. Eşi ebeveynlerin borçlarını üstlendi.

27 Kasım 1837’de kızları Johanna (Fanny) doğdu. Aralık 1837’de Mathilde Franziska şiddet uygulayan eşinden ayrıldı, ailesinin yanına döndü. Fransız medeni hukukuna tabi olan Ren Eyaletinde evlendiği için boşanma davası açabildi. Boşanma süreci 1838’den 1840’a kadar sürdü, yargı tarafından suçlu bulundu ancak evlenmeden önceki soyadını ve kızının velayetini aldı.

YAZMA SERÜVENİ VE YAYINCILIK FAALİYETLERİ

Daha sonra Münster’de yaşadı. Bu süre zarfında Katolik inancında teselli bulmaya çalıştı; iki dua kitabı yayımladı. Ancak daha sonra kilise öğretisine sırt çevirdi. Köln’e taşınmasıyla ilgili bir makalede artık felsefeyle ilgilendiğini ve kilise öğretilerini savunmadığını belirtti. Başlangıçta dindar yazar artık politik ve sosyal olarak etkili fikirleri benimsemişti ve bu doğrultıuda yazıyor, çaba harcıyordu.

1840’da, sadece kendi değil, aynı zamanda Ferdinand Freiligrath, Nikolaus Lenau, Lord Byron ve Annette von Droste-Hülshoff’un sözlerini de içeren bir şiir kitabı yayımladı. Ayrıca, Augsburg’da çıkan Kölnische Zeitung ve Heinrich Heine’in de yazdığı o dönemde muhtemelen en tanınan Alman gazetesi olan Allgemeine Zeitung dahil olmak üzere gazeteci olarak çalışmaya başladı.

Minden’deki Demokratik Dernek toplantılarında, müstakbel kocası, o sırada Münster’de görev yapan ve düello yapmayı reddettiği için 1847’de Prusya ordusundan ihraç edilen topçu teğmen Fritz Anneke ile tanıştı. 3 Haziran 1847’de Neuwied’deki Protestan kilisesinde Fritz Anneke ile evlendi ve çift Köln’e yerleşti. Orada kısa sürede komünist-estetik çemberin merkezi haline geldiler ve bu daha sonra Köln işçi derneği haline geldi. Mathilde Franziska Anneke, kocası aracılığıyla günlük siyasetle temas kurdu. Mathilde, Karl Marx ve Friedrich Engels ile tanıştı. Ayrıca Georg Herwegh, Ferdinand Freiligrath ve Ferdinand Lassalle ile temas kurabildi.

Fritz Anneke 3 Temmuz 1848’de tutuklandığında, Mathilde 10 Eylül’de ilk baskısı çıkan ancak kısa süre sonra sansüre maruz kalan Neue Kölnische Zeitung’u kurdu. Anneke, Frauenzeitung/Kadın Gazetesi (27 Eylül’deki ilk baskısı) devam etmeye çalıştı, ancak bu da üçüncü baskıdan sonra yayınını durdurmak zorunda kaldı. Karl Marx, 1849’da Köln’den kovulduğunda ve Neue Rheinische Zeitung yasaklandığında, son baskısında okuyucularına Anneke’nin yayınını izlemelerini tavsiye etti. Eşi Frizt, 1949 aralık ayında sansasyonel bir duruşmayla beraat etti.

1849’da Pfalz ve Baden’deki imparatorluk anayasa kampanyası sırasında Fritz Anneke, yaklaşık 1200 kişilik bir kuvvet olan Pfalz Halk Ordusunun topçularına komuta etti. Fritz Anneke’nin yardımcısı genç Carl Schurz’du. Schurz ve diğer çağdaş tanıklar Fritz Anneke’nin haberci olarak kocasının yanında duran güzel karısını hayranlıkla anlattılar. Daha sonra Baden-Pfalz kampanyasındaki deneyimleri hakkında bir kitap yayımladı. Annekeler, Gustav Struve, Wilhelm Liebknecht ve Friedrich Engels gibi sol görüşlü Volkswehr subaylarına yakındı ve ilerleyen Prusyalılarla uzlaşmayı reddettikleri için Baden devrimci hükümeti tarafından kısa bir süre tutuklandılar. Prusya birlikleri 23 Temmuz 1849’da Rastatt kalesini ele geçirdiğinde çift, eski Köln arkadaşları Moses Hess ile sığınacakları Strazburg üzerinden İsviçre’ye kaçtı.

Kasım 1849’da New York’a geldiler. Mart 1850’de Anneke çifti Milwaukee’ye yerleşti. Hayatlarını Alman siyaseti ve Alman edebiyatı dersleri vererek kazandılar. Buna ek olarak, Mathilde Franziska ABD ve Almanya’da Alman gazetelerinin muhabiri oldu. Kocası Fritz gibi o zamanın en önemli Almanca gazetesi olan Augsburger Allgemeine Zeitung için yazdı.

1851’de Anneke, annesi ve iki kız kardeşi Johanna ve Maria’yı Milwaukee’ye getirdi. 1 Nisan 1852’de, Almanca yayın yapan kadın gazetesinin ilk baskısı Milwaukee’de yayımlandı. Bu, tamamen eşitliğe hizmet eden radikal bir gazeteydi.

1852 sonbaharında New Jersey’e taşındılar. 6 Aralık 1853’te Anneke, New York’taki bir Amerikan kadın cemiyetinin önünde ilk kez konuşma yaptı. Bu süre zarfında Amerikan kadın hakları hareketiyle de temasa geçti. 1853’te New York’taki kongrelerinde, yasağa, milliyetçiliğe, ruhbanlığa ve cinsiyet eşitsizliğine karşı ateşli konuşmalar yaptı. Çok geçmeden Alman medyasında makaleler ve kısa öykülerle köleliğe karşı kışkırtmaya başladı ve kölelik karşıtlarını destekledi.

Mayıs 1858’de Milwaukee’ye geri döndüler. Tam olarak bir yıl sonra Fritz Anneke Avrupa’ya gitti. Fransizka da onu izledi. Fritz Anneke 23 Eylül 1861’de ABD’ye döndüğünde, çift ayrıldı, ancak hiçbir zaman resmi olarak boşanmadı. Anneke, Temmuz veya Ağustos 1865’te Milwaukee’ye döndü. Sadece dört hafta sonra, o ve arkadaşı Cecilia Kapp, Milwaukee Kız Enstitüsü’nü kurdu.

1869’da Anneke, Wisconsin Kadın Suffrage Derneği’nin kurucularından biriydi. Bu dernek için Ulusal Kadın Oy Hakkı Derneği’nin birkaç kongresinde yer aldı ve aynı zamanda ilk başkan yardımcısı seçildi.

Mathilde Franziska Anneke, 67 yaşında Milwaukee’de öldü.

Fotoğraflar: Wikipedia