Aymara Halkı kadınlarından Vedia (solda), Dora Magueno (ortada) ve Lidia Huayllas (sağda) aşçı ve hamal olarak ikinci planda kalmak istememişler. Böylece geleneksel kıyafetli yerlilere verilen ismiyle bu üç “Chola”, tırmanış rehberlerinden oluşan bir gruba katılmışlar ve erkek meslektaşlarına rakip olmuşlar.

ETEKSİZ OLMAZ

Tırmanış sırasında yerliler mola yerlerinde şapkalarını kasklarla değiştiriyorlar. Ayrıca ‚ “Pollera” adlı geleneksel pileli etekleri de bu tırmanışların olmazsa olmazlarından. Bir “Pollera” 6 ila 8 metrelik bir kumaştan oluşuyor ve bazılarının tam on adet iç etekliği oluyor. Geleneksel Aymara kıyafetine “Manta” isimli bir panço ve “Bombin” isimli bir fötr şapka da dahil.

TAM TEÇHİZATLI BİR ÖZGÜVEN

Yeni bir meslek, yeni bir kimlik: Tırmanıcılardan 48 yaşındaki Lidia Huayllas ve 50 yaşındaki Dora Magueno kendilerini ve ekipmanlarını gururla tanıtıyorlar: buz kazması, tırmanma demiri, halat, kayış ve kasklarıyla bu yerli kadınlar turistlere iki yıldır derin yarıklar ve sarp kayalıkları aşarken rehberlik ediyorlar.

GÜNEŞİN EVİNE TIRMANIŞ

Yerli kadınlar ayrıca uzun saçlarıyla tanınıyorlar. Aymara Kadınları henüz şafak sökerken parlak saçlarını tarayıp örüyorlar. Daha sonra da yola koyuluyorlar; mesela 6439 metre yüksekliğindeki İllimani’ye doğru. Burası Bolivya’nın ikinci en yüksek dağı ve “güneşin doğduğu yer” olarak Aymaralar için kutsal sayılıyor.

ZORLU HİZMETİN BEDELİ

Bir hamal Illimani’nin eteklerinde duruyor ve tırmanışa hazırlanıyor. Bu iş, Aymara Kadınları’nın ekonomik bağımsızlıklarını kazanmalarına yardımcı oluyor. Turistlerin eşyalarını taşıyanlar günde yaklaşık 35 dolar kazanıyorlar. Bir yerli kadının eline geçen aylık ortalama gelir 175 dolar.

BİRLİĞİN GÜCÜ

“Cholalar” birbirlerine halatlarla bağlı Huayna Potosí’nin dik yamacında antreman yapıyor. O bir Aymara olan Bolivya’nın ünlü spikeri Justa Canaviri, bu mücadeleci ruhu en iyi bilenlerden. Canaviri, Aymara kadınlarının Bolivya toplumundaki konumuna dair ‘ ‘Bu kadınlar bir tür ticaret yapıyorlar ve ekonomik bağımsızlıklarını üst sınıfa mensup beyaz kadınlardan daha önce elde ettiler” diyor.

Kaynak: Anadolu Coğrafyası

CHOLITA TIRMANICILARININ HİKAYESİ 
Bir zamanlar Bolivya'da güzel bir dağın eteklerinde Lydia Huayluas adında bir kadın yaşardı.
Lydia ve arkadaşları hayatları boyunca zirveye tırmanmak için ana kamplardan yola çıkacak dağcılara yemek pişirdiler. Lydia, onlar kasklarını takarken, sırt çantalarını bağlarken, botlarını sıkıştırırken ve şişelerini suyla doldururken bu dağcıları izlerdi. Gözlerindeki heyecanı görürdü.
Lidya ve diğer kadınlar dağın zirvesinde olmanın nasıl bir his olduğunu bilmiyorlardı. Kocaları ile oğulları biliyordu. Onların işleri dağ rehberliği ve hamallıktı, tırmanıcıları güvenli bir şekilde zirveye çıkarıp yeniden aşağı indirirlerdi, kadınlarsa bu sırada vadideki kampta kalırdı.
Bir gün Lydia “Haydi biz de çıkıp görelim” dedi.
Kadınlar renkli eteklerinin (cholitas) altına botlarını ve kramponları giyerken erkekler kahkahalara boğuldu. “Cholitas giyemezsiniz. Doğru düzgün tırmanış kıyafeti giymeniz gerekiyor.”
“Saçma” dedi Lydia koruyucu başlığını bağlarken. “Ne istersek onu giyeriz. Biz cholita tırmanıcılarıyız!”
Bu kadınlar kar fırtınalarının ve şiddetli rüzgarların arasında zirveden zirveye tırmandılar. “Güçlüyüz, tırmanmak istediğimiz 8 dağ var” dediler.
Siz bunları okurken onlar büyük olasılıkla karın içinde ağır ağır ilerliyorlar, rengarenk etekleri rüzgarda savruluyor, dünyayı bir başka zirveden daha görme heyecanını taşıyorlar.

Asi Kızlara Uykudan Önce Hikayeler’den alınmıştır. İllüstrasyon Sarah Wilkins’e aittir.