Çocukluk çağında büyümenin izlenmesinin son derece önemli olduğunu belirten uzmanlar, büyüme duraklaması veya boy kısalığının altta yatan bir hastalığın ilk belirtisi olabileceğine dikkat çekiyor. Prof. Dr. Feyza Darendeliler, “Büyümenin izlenmesi altta yatan herhangi bir hastalığın erken yakalanması için son derece önemli” uyarısında bulunuyor.

BÜYÜMEDE DURAKLAMA HASTALIK HABERCİSİ OLABİLİR

* Sağlıklı bir büyüme için sağlıklı bir beslenme şart. Büyüme hormonu gibi bir çok hormon ve büyüme faktörleri boy uzaması üzerine etkili. Ayrıca çocuğun büyüyebilmesi için psikososyal ortamının olumlu olması ve esas büyümeyi sağlayan uzun kemiklerin uyaranlara yanıt verebilmesi gerekir. Araya giren herhangi bir hastalık/durum büyüme sürecini olumsuz etkileyebilir. Dolaysıyla büyümede duraklama veya boy kısalığı altta yatan hastalığın ilk belirtisi olabilir.
* Çocuğun boyunun normal olup olmadığının, sağlıklı çocukların boy değerlerinden hazırlanmış persantil eğrileri kullanılarak değerlendiriliyor. Sağlıklı bir çocuğun boyu eğri üzerinde 3 ve 97. persantil çizgileri arasında yer alır ve çocukluk dönemi boyunca aynı eğri üzerinde devam eder. Çocuğun boyunun persantil eğrilerinde 3. persantil altında olması veya normal persantil eğrileri içinde olsa bile zaman içinde eğri içinde düşme göstermesi ya da anne-babasına göre çocuğun boyunun kısa olması tetkik gerektirir. Boy kısalığını veya büyümede duraklamayı yakalayabilmek için tüm çocukların, sağlıklı da olsa belirli aralarla izlemi şart.
* Çocuklarda kısa boyun ailevi, yapısal ve ergenlik gecikmesi kaynaklı nedenleri olabilir. Peki hangi durumda endişelenmeli? Prof. Dr. Feyza Darendeliler, “Kısa boyda patolojik olan vücut oranı bozuk olanlardır, bu durum iskelet sistemi hastalıklarından kaynaklanır. İkinci grup ise vücut oranı normal olanlardır. Bunun nedenleri arasında doğum tartısı düşük olan ve kısa boylu çocuklar, Turner sendromu, diğer bazı sendromlar, beslenme bozukluğu ve bodurluk, uzun süreli hastalıklar (kalp, böbrek, kan vb.) veya uzun süreli ilaç kullanımı (kortikosteroid gibi) olarak sıralanabilir. Patalojik boy kısalıklarına hormonal bozuklar da sebep olabilir. Büyüme hormonu eksikliği, büyüme hormonuna direnç ve hipotiroidi sayılabilir” diyor. 

TURNER SENDROMU SADECE KIZ ÇOCUKLARINDA GÖRÜLÜYOR
Orantılı boy kısalıkları içinde uzun süreli beslenme bozukluğu sonucu gelişen ve bodurluk diye adlandırılan boy kısalığı son yıllarda oranı düşmekle beraber boy kısalıkları içinde halen devam etmekte. Özellikle hayatın ilk yıllarında beslenme eksikliği daha sonraki yaşlarda boy kısalığına neden olabiliyor.
Turner sendromu sadece kızlarda görülen ve en önemli bulguları boy kısalığı ve ergenlik yokluğu olan bir hastalık.
Prof. Dr. Feyza Darendeliler, “Doğum tartısı düşük olarak doğan ve ilk 2 yaşta büyümede yakalama yapamayan çocukların da nihai boyları kısa olur. Bunların dışında uzun süreli sistemik hastalıklarda boy kısalığı sıklıkla beklenen bir bulgudur. Patolojik boy kısalıklarında nihai boy hastalıklar arasında değişiklik gösterse de genelde kızlarda 130-140 cm,erkeklerde 140-150 cm arasında değişir. İskelet sistemi hastalıklarında nihai boy ağır kısadır (120cm civarı). Boy kısalıklarının bazıları anne karnında başlar, örneğin iskelet sistemi hastalıkları gibi. Bu hastalıklarda anne karnında büyümenin yavaşlaması saptanabilir” diye konuştu.

KIYAFETLERİ KÜÇÜLMÜYORSA DİKKAT!

Prof. Dr. Feyza Darendeliler, büyüme geriliğine ait ipuçlarını veriyor:
“Çocuğun yaşıtlarına göre daha kısa olması, çocuğun anne ve baba boyuna uymayacak düzeyde kısa olması, çocuğun pantolon /etek boyunun üstüste 2 yıl aynı kalması, kollarda, bacaklarda kısalık, gebelik haftasına göre zamanında ama düşük doğum ağırlıklı doğmuş olma, çocuğun büyüme eğrisinde aşağı düşmesi, yüzde veya vücutta farklı (dismorfik) bulgular ve kilo alımına rağmen boyun uzamaması”

BU ÖNERİLERE KULAK VERİN

Tedavisi mümkün boy kısalıklarında tedavi ile normal boya ulaşmak mümkün

Büyümenin izlenmesi altta yatan herhangi bir hastalığın erken yakalanması için son derece önemli” diyen Prof.Dr. Darendeliler, şu önerilerde bulunuyor:
* Başarılı bir tedavi ancak erken tedavi ile, erken tedavi ise ancak erken tanı ile mümkündür.
Eğer boy kısalığı veya büyümede duraklama varsa ve endokrin dışı nedenler dışlanmışsa (beslenme bozukluğu, kronik hastalıklar gibi) pediatrik endokrin uzmanına sevk etmek gerekir.
* Kuşkusuz sağlıklı büyüme için beslenme, yeterli kalori ve protein alınması, demir, çinko, iyot gibi mikrobesi öğelerinin dengeli bir beslenme ile alınması son derece önemli ve gereklidir. Sadece büyüme için değil, kemik sağlığı, kalp ve damar sağlığı gibi diğer sistemler için de gereklidir.
Mucize yaratan bir besin yoktur. Sadece dengeli, sağlıklı ve yeterli beslenme söz konusu olmalıdır.”