Çocukların ve gençlerin dünyasından toplumsal sınıf farklılıklarını gizlemek mümkün mü? Erkek lehine pozitif cinsiyet farklılığının yaşamdaki sonuçlarını yok saymak olası mı? Kuşkusuz gençlerin, yaşamak zorunda kaldıkları, hissettikleri yoklukları, yetmezlikleri ve de cinsler arasındaki adaletsizliği, uçurumu görmezlikten gelmek olanaksız. Genellikle onlar her şeyin farkındalar; saklamaya çalıştığımız yaşamlara dokunur, bir bize bir öteki yaşamlara bakarak kendi yollarını bulmaya çalışırlar.

Annie Ernaux’un Boş Dolaplar kitabıyla yolculuğumuz çocukluktan çıkma dönemimiz olan ilk gençliğimize. Değişik coğrafyada, değişik kültürlerle farklı aile yapıları içinde özümüze yapacağımız bu yolculukta, tek başımıza olsak da yazar kadar cesur olabilir miyiz bilinmez. Yol arkadaşımızı, Denise Lesur ismiyle ansak da kitap otobiyografik özelikler içerir; yani yazar yanı başımızda. Yolculuğumuz yasaklar, ayıplar, günahlar diyarına; kadın dünyasında kendimizi, kadınlığımızı analiz etmeye hem sınıfsal hem de kadın kimliğinin gerçekliğindeki zorluklarla yüzleşmeye. Hazır mıyız iki sınıf arasındaki uçurum, yarım kalmışlık, yaşanmamışlıklar, ‘el alem ne der’e rağmen kendini yok etmeden var olma mücadelesine, tanıklığa? Kolay mı genç bir kadının, kendini saran, köleleştiren, binlerce yılın zincirlerini kırması; kendiyle, ailesi ve toplumla verdiği iç savaşı sakatlanmadan atlatması? Merdiven altı kürtaja rağmen doğrulma, sınıf atlama kavgası… Yoksulluğa, cehalete, kadının ayağındaki prangalara isyanla, varlıklı sınıfın yaşam tarzına özenti arasında kaybolmama direnci…

2022 Nobel Edebiyat Ödülü alan Annie Ernaux’un Boş Dolaplar kitabı, yazarın yaşamına ilişkin yürekli itirafından öte kişisel epistemoloji niteliğinde. Yazar kitapta toplumsal sınıf farklılıklarını ve erki masaya yatırır; aile yapısını, eğitimi, mahale baskısını, bir bütün olarak sistemi eleştirir. Yazar, binlerce yıldır saklanmaya çalışılan kadınlık hallerinin üzerindeki örtüyü kaldırır; çok merak edilen(!) kadının bedeniyle beraber toplumun iki yüzlülüğünü de soyarak buyurun önce kendinize, sonra bize bakın dercesine orta yerde bırakır. Kim mi Annie Ernaux? Cesaretin öteki adı.

Fotoğraf: Ekmek ve Gül