Erteleme: Nedenleri ve Çözümleri

KÜLTÜR SANAT DERGİMİZDEN

06 Nisan 2024 06:02

Kitapta, ertelemenin altında yatan sebepler irdelenerek erteleme sorununu çözmek ve hayatı kolaylaştırmak üzere öneriler sıralanıyor

Sevil ARACI

2023 yılı Eylül ayında Eksik Parça Yayınlarından çıkan bu kitabı okumayı ve tanıtmayı, kitabı ilk çıktığında edinmeme rağmen; kitapta anlatılan duygu durumundan mustarip biri olarak erteledim tabii ki. Çünkü daha güzel vakitler bekledim kitabı daha iyi anlayayım, daha çok dersler çıkarayım, kafam daha yerinde olsun gibi gibi... Bu ayın dergisine kısmetmiş yazmak.

Kitabın girişinde psikolojinin edebiyattan doğduğu söylenerek Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar kitabına atıf yapılıyor ve şu sözlerin altı çiziliyor: "Kötü bir resim asarım korkusu ile hiç resim asmadım. Kötü yaşarım korkusu ile hiç yaşamadım."

Bu cümleleri okuduğumda çok sevdiğim Behçet Necatigil'in “Sevgilerde” şiiri geliyor aklıma:

"Sevgilerde

Sevgileri yarınlara bıraktınız

Çekingen, tutuk, saygılı.

Bütün yakınlarınız

Sizi yanlış tanıdı.

Bitmeyen işler yüzünden

(Siz böyle olsun istemezdiniz)

Bir bakış bile yeterken anlatmaya her şeyi

Kalbinizi dolduran duygular

Kalbinizde kaldı.

Siz geniş zamanlar umuyordunuz

Çirkindi dar vakitlerde bir sevgiyi söylemek.

Yılların telâşlarda bu kadar çabuk

Geçeceği aklınıza gelmezdi.

Gizli bahçenizde

Açan çiçekler vardı,

Gecelerde ve yalnız.

Vermeye az buldunuz

Yahut vakit olmadı."

Kitabın ismini ilkin “Yataktan Çıkamadığım Günler” koymayı düşünen yazar daha sonra “Erteleme” isminde karar kılıyor. “Neden Erteleriz, Ertelemeyi Çözmek Üzerine ve Sonuç” olmak üzere üç ana bölümden oluşan kitapta, ertelemenin altında yatan sebepler irdelenerek erteleme sorununu çözmek ve hayatı kolaylaştırmak üzere öneriler sıralanıyor.

“Bir işi yapmak iki saat sürüyor, yapmamak saatler, günler, haftalar. Bu sürede bir başka işi yapıyor da değiliz çoğu zaman. Aktif olarak yapmamakla meşgulüz.”

Kitap, ertelemenin arkasındaki psikolojimizi anlatıyor. Çünkü ertelemenin nedeni, zannedildiği gibi tembellik değil. Neyi nasıl ertelediğimiz, kendimizle ilgili çok önemli ipuçları saklıyor.

Kitap, ertelemenin doğasını anlamak ve erteleme davranışımızı değiştirebilmek adına çok önemli bir kaynak. Nihan Kaya, uzun dönem ağır depresyon yaşayan, otizmli bir kişi olarak kendi derdine üretmeye çalıştığı çözümlerden yola çıkarak erteleme sorununa sahip herkese tavsiyeler, basit ipuçları veriyor. Kitap konuşma dili ile yazıldığı için oldukça sade ve anlaşılır. Ama kitabın inşasının altında onlarca başka kaynak ve bir ömür süren yaşanmışlık, tecrübe edilmişlik var. Öyle ki alıntı yapılan, bahsedilen eserlerin sayısı 50’yi geçiyor.

“Erteleme iç çocuğun korkmasıdır. Önemsemediğimiz için değil, fazla önemsediğimiz için erteleriz” diyen yazar, Joseph Chilton Pearce’in The Biology of Transcendence kitabından alıntı yaparak “Kanunun olmadığı yerde, utanma ve suçluluk hissi de olmaz. Ama şu da var: Eğer utanma ve suçluluk olmasaydı kanun ve kısıtlama hiçbir zaman ortaya çıkmayacaktı, çünkü bunlara ihtiyaç duyulmayacaktı. Utandırılmak yerine sarmalanan, korkutulmak yerine sevilen çocukta farklı bir beyin, dolayısıyla da farklı bir zihin gelişir. Bu kişi bir başkasının ya da yaşayan dünyanın iyiliğine zarar verecek şekilde davranmayacaktır.

Peki bunu nereden bileceğiz? Tek yolu var: Hiç sınırlandırılmamış, kural konulmamış, eleştirilmemiş çocuklara bakmak. Bu konuyu işleyen belki en iyi kitap, Jean Liedloff’un Venezuela Yequana kabilesini anlattığı The Continuum Concept. Bu kabilede çocuklar asla eleştirilmiyor, utandırılmıyor, sınırlandırılmıyor. Çocuk nasıl isterse öyle davranıyor ve herkes bunu normal görüyor. Büyüdüklerinde de utanma ve suçluluk hissetmiyorlar.”

Son sözünde, “Bu kitap, mükemmel bir kitap değil. Hele bir sanat eseri hiç değil. Ama samimi bir kitap.” diyen yazar, kitabının amacının ertelemenin doğasına dair bir ışık yakmak ve içimizdeki çocuğu şefkatle kucaklayabilmemizi sağlamak olduğunu ifade ediyor.

“Erteleme” özellikle bu sorunu yaşayanlar için ertelenmemesi gereken bir kitap.

Yazar: Nihan Kaya
Yayınevi: Eksik Parça Yayınları
Sayfa Sayısı: 195
İlk Baskı Yılı: Eylül 2023

1 MAYIS’A GİDERKEN OKUMALIK KİTAPLAR

Bu Roman Olan Şeylerin Romanıdır

Suat Derviş

Bir dokuma fabrikasında sömürülen, bütün hakları gasp edilmiş bir avuç insanın hayatının anlatıldığı roman toplumcu gerçekçi çizgide yayımlanan ilk kitaplardan.

Bu Roman Olan Şeylerin Romanıdır, Tan gazetesinde 1937 yılında tefrika edilmeye başlandığında toplumcu gerçekçi roman popüler bir tür değildi. Hatta köy ve taşranın dışına çıkıp şehir hayatını, kenar mahalleleri, fabrikaları anlatan roman yok denecek kadar azdı. Suat Derviş’i çalıştığı gazete muhabir olarak Sovyetlere gönderdiğinde romanı yarım bir şekilde, taslaklarıyla Kemal Tahir’e bırakmış, son kısmını Kemal Tahir tamamlamıştır.

Adresim Ayakkabılarım

Mary Harris Jones

“Sendikalaşma işçinin anaokuludur” diyen ve ABD’de çalışma yasalarının şekillenmesinde büyük rol oynayan Jones Ana’nın kendi yaşamından aktardığı örgütlenme ve mücadele deneyimleri güncel değerini koruyor. “Adresim Ayakkabılarım” 8 saatlik işgünü, çocuk işçiliğinin yasaklanması, insanca yaşamak ve çalışmak için mücadele veren 19 ve 20. yüzyıl işçilerinin nasıl örgütlendiğini, bugün çalınmak istenen haklarımızın nasıl kazanıldığını hatırlatıyor.

Manves City

Latife Tekin

Sürüklenme’yle aynı anda yayımlanan Manves City, yoksullaşan insanların, yok edilen doğanın, katledilen kadınların, kirlenen derelerin, acımasız holdinglerin, günümüz Türkiye’sinin romanı. Latife Tekin, Sürüklenme’yle birbirine el uzatan Manves City'de yepyeni, duru bir dille işsizleri, yoksulları, ağaçları, çocukları; bu büyük yıkıma direnenleri yazıyor.

Direnen Haliç

Nejat Elibol

Direnen Haliç, yazarı da işçi olan bir işçi romanı. Bir zamanlar fabrikalarla çevrili olan Haliç’in Alibeyköy ucundaki iki fabrikada yaşanan olayları, sürdürülen uzun direnişi konu alıyor. Direnen Haliç, işçi sınıfımızın kimi kazanımlarla, kimi yenilgilerle sonuçlanan daha iyi, yaşanır bir hayat için verdiği uzun mücadelenin belgesel özellikler taşıyan canlı bir kesiti.