Bir gün öğretmenler odasında Sabiha Hoca “Annemi çok özledim.” dedi. Bütün öğretmenler üzgün ve saygılı bir şekilde ona baktı. Onun yaşam hikayesini kısmen bildiğim için şaşırdım. O, 55 yaşındaydı ve annesini daha 13 yaşında bir çocukken kaybetmişti. “Anneni hatırlıyor musun hocam?” diye sordum. “Hiç unutmadım ki.” dedi. O zaman annem henüz hayattaydı ve ben Sabiha Hoca’yı yeterince anlayamamıştım. Meğer hiç unutulmazmış anneler, bunu maalesef ben de annemi kaybedince anladım. Her yaşta özelmiş anne - kız ilişkisi.

Annie Ernaux’un Bir Kadın adlı eseriyle kitap yolculuğumuz rolü hiç değişmeyen, tüm yaşantımıza damgasını vuran insana, annemize. Ne annelerin çocukları büyür ne de annelere yaşlılık, hastalık yakıştırılır.

DENGE

Annemi kaybettiğimde sudan çıkmış balığa dönmüştüm. Kendim de iki çocuk annesiydim, fakat fırtınalar çıkıp gök yarıldığında hangi limana sığınacağımı bilmiyordum. Onun yokluğunu uzun süre kabullenemedim. Neden mi anlatıyorum bunları? Çünkü Bir Kadın, sadece bir kadının değil, bütün kadınların anneleriyle olan hikayesi de ondan. Tek bir düz şerit üzerinde ilerlemez anne, çocuk ilişkileri. Anneler ve kızları arasındaki güçlü olduğu kadar zayıf olan bağ, makine dişlileri gibi iç içe geçer. Her an çantasını alıp gidecek gibi ve asla onun kapısının eşiğinden dışarı adım atmayacak gibi… Peki söz konusu anne olunca dilde ve anlatımda tarafsız olunur mu? İşte bunu başarmış Annie Ernaux. Annesi zihinsel ve fiziksel bütünlüğünü yok eden bir hastalığın pençesinde, gün be gün yok olmaya yaklaşırken ondan uzakta ve onunla olmak… Varlığının sebebi olan insan ile benzerlikleri ve farklılıkları… Ve sonrası… Artık elini tutamadığı, sesini duyamadığı, yürüyüşünü, gülüşünü görmediği zaman da onu özlemek ve onu anlatırken tarafsız olmak arasındaki dengeye sadık kalmak…

Annie Ernaux, Bir Kadın’da annesiyle ilişkileri özelinde bir kadını anlatır. O aslında yeryüzündeki bütün kadınlardır. Zaman geçse de gelenek, görenek, coğrafyalar değişse de o özünde hep anne kalır. Başta Cumartesi Anneleri olmak üzere tüm annelere saygıyla, annelerini özlemle ananlara sevgiyle…

Fotoğraf: Kitap kapağı