İkizler Tekstil, Sultangazi ilçesinde kurulu, 220 işçinin çalıştığı bir tekstil fabrikası. Aynı binada TimTeks adında başka bir tekstil fabrikası daha var. Her iki fabrika da, aslında yine aynı binada bulunan ve 25 yıldır faaliyet gösteren Hamaratlı Tekstil bünyesinde üretim yapan firmalar. Yani, yaklaşık 600 işçinin çalıştığı üç fabrikanın asıl patronu İrfan Özhamaratlı.

Çoğu kadın olan işçilerin ücreti, asgari ücretten biraz fazla. Servis, yemek ve sigorta var. Ama bir dönem sigortalar asgari ücretten yatırılmış, bunun için ücretlerinin asgari ücret tutarında olan kısmı bankaya yatırılırken, kalan kısım elden ödenmiş. İşçiler bir süre sonra bu duruma razı gelmemiş ve itiraz etmiş. İtiraz edenler işten atılsa da yargıya intikal eden bu itiraz sonucu sigortalar gerçek ücret üzerinden yatırılmaya başlanmış. Böylece işlerinden olan işçiler, geride kalanlara önemli bir kazanımı bırakmışlar.

Hamaratlı, İkizler ve TimTekste üretilen ürünler, yurt dışına ihraç ediliyor. Danimarkalı tekstil devi Bestseller firması 2014 yılında Türkiye pazarını Özhamaratlı üzerinden açtı. Dünya markası bir ürünü Türkiye’de üretip dünya pazarına çıkaran bir fabrikada işçi hakları da en üst seviyededir diye düşünüyor insan, ama gelin görün ki hiç de öyle değil.

22 yıllık bir işçinin aldığı ücret yol+yemek+sigorta+AGİ=1800 TL. Mesai saatleri 08.00-18.00 arasında. Saat 16.00’da 15 dakikalık çay molası var. (Normalde günde iki defa olan çay molasını işveren saat 10.00’daki molayı kaldırarak bire düşürmüş). 25 yıldır işçilerin günde 10 saat çalışarak büyüttükleri Özhamaratlı’nın işçilere verdiği sadece bu... Ama unutmadan söyleyelim patron maaşı geciktirmiyor!

ANKETTEN SENDİKA ÇIKTI

İşçiler, 10 yıl kadar önce, daha iyi çalışma şartları için sendikalaşmaya çalışmışlar, ama başarılı olamamışlar. Bu işe kalkışanlar ise işlerinden olmuş. Ancak o gün atılan tohumlar 2017’nin haziran-temmuz aylarında yeniden başak verdi ve İkizler Tekstilde çalışan 220 işçiden 130’u daha iyi çalışma ve insani yaşam koşulları için TEKSİF Sendikasına üye oldu. Çoğunluğu sağlayan sendika, Bakanlıktan yetkiyi de aldı. Ancak patron, yetki alındıktan sadece iki gün sonra işyerini tasfiye kararı aldı. Yani işçiler sendikalı olarak çalışmak istiyor, patron ise “Sizi sendikalı olarak çalıştıracağıma işyerini kapatırım daha iyi” diyor. Anayasanın tanımış olduğu bir hakkı, bir dönem İstanbul Sanayi Odası başkanlığı da yapmış olan İrfan Özhamaratlı tanımak istemiyor.

İkizler Tekstilin 31 Ekim 2017 tarihinde kapatılacağını işyerine bir ilan asılarak işçilere duyuruldu. İlanda işçilerin yasal tüm haklarının verileceği de belirtildi.
Bu üç fabrikanın çalışma koşullarını ve sendikalaşmaya giden süreci işçilerle konuştuk. Tek avantajı zamanında ödenen ücretler olan fabrikada kadın işçiler yoğunlukta olmasına rağmen kreş yok, emzirme odası yok, süt izni yok... Ücretler düşük, bantlarda verilen sayıyı yetiştirmek için işçiler molalarda dahi çalışmak zorunda kalıyor. Sayıyı tutturmak için tuvalete bile gidemeyip altına kaçırdığını söyleyen işçiler bile var.

Sendikalaşma süreci bu sorunlarla ilgili olarak başlamıyor yine de. İşyerinde cuma günleri radyodan yüksek sesle yayımlanan dini sohbet programına bazı işçiler itiraz edince sohbet yasaklanıyor. Bu kez yasağa itiraz geliyor ve bazı işçiler işyerinde anket düzenliyor. Bu ankette sendikalaşma fikri öne çıkıyor ve çalışmalar hızla başlıyor.

İYİ NİYETLİ PATRON!

Başbakan Binali Yıldırım’ın, daha geçtiğimiz günlerde ILO toplantısında “Sendikalaşmaktan korkmayın...” çağrısı yaptığı, bir değil iki sendikaya üye olunabileceğinin söylendiği Türkiye’de işçiler bir kez daha sendikalaştıkları için işlerini kaybetmekle yüz yüze. İşçiler uzun yıllar aynı işyerinde çalışmanın vermiş olduğu ‘vefa’ duygusu ile İrfan Özhamaratlı’nın ‘merhametli ve iyi niyetli bir işveren’ olduğunu, fakat İkizler Tekstil patronu için aynı şeyleri düşünmediklerini söyleseler de kapatma kararı büyük patron İrfan Özhamaratlı’ya ait.

Patronun en büyük korkusu İkizler Tekstilde başlayan sendikal mücadelenin Hamaratlı ve TimTekse de sıçraması. Eğer korktuğu olursa ya bütün işyerlerine sendika girecek ya da üç fabrikayı birden kapatmak zorunda kalacak. Sizce hangisi mümkün?

Görünen o ki 31 Ekim’de işçiler son defa işe gidecekler. İşçilerin kıdem ve ihbar tazminatları ile diğer alacaklarının ne şekilde ödeneceği ise henüz belirsiz. Bu durum moral bozukluğu ve umutsuzluk yaratmış. Gençliklerini bu fabrikada eskittiklerini ve böyle bir vefasızlığı hak etmediklerini söylüyorlar.
Sendika ise yasal sürecin takipçisi olacaklarını ve işçilerin bütün haklarının (işe iade davası da dahil olmak üzere) alınması için mücadele edeceğini söylemekle yetiniyor. Oysa sendikalaşma faaliyeti Hamaratlı ve TimTekste de yürütülse ve hep birlikte hareket edilebilse örgütlenme başarılabilirdi. Şimdi ise mevcut sorunlar ve yoğun emek sömürüsü Hamaratlı Tekstilde devam ederken, yeni bir iş arayan işçiler de buldukları işlerde benzer sorunlarla karşılaşacaklar.