AKP iktidarı ve gerici çevrelerin saldırılarıyla nafaka hakkının gaspı yeniden gündemde! Basına çıkan kulis bilgilere göre yoksulluk nafakasının sınırlandırılması, süreye bağlanması, adım adım ortadan kaldırılması ve arabuluculuk uygulamasının da devreye sokulması söz konusu!

Nafakayla, kadınların haksız kazanç elde ettiğini iddia eden erkekler şöyle dursun, nafaka oranının düşüklüğü, bağlansa da alamama gerçekliği bir yana boşanan kadınlar ya gördüğü şiddet ve eziyetten kurtulmak için nafaka bile talep edemez noktaya geliyor ya da türlü oyunlarla tezgaha geliyor. Ayfer’de o tezgaha gelen kadınlardan biri!

Ayfer Temel ile 2017 yılında tanıştık. Tanıştığımızda anlattıkları Ekmek ve Gül sayfalarına yansımıştı. Ne kadar zor ve şiddet dolu bir evlilik yaşadığını, onca yıl sonra tek başına ayakta kalmak için verdiği mücadeleyi, dayanışma ve örgütlülüğün hayatına kattığı değişikliği anlatmıştı. 

O zaman anlatmak istemediği bir şey vardı, boşanma hikayesi… Şimdi nafaka tartışmaları gündeme gelince yaşadıklarını anlattı. Bir işçi kadın Ayfer Temel, 18 yıl evli kaldığı kocasından 2013 yılında boşandı. 2 çocuğu var ve her birine 250 TL iştirak nafakası bağlandı. Kendisi o dönem çalıştığı için nafaka talep etmedi, daha doğrusu talep etmemesi için her yol izlendi. Kayıtlarda “anlaşmalı boşanma” onunkisi, ama ne anlaşma!

ADI ‘FORMALİTEDEN BOŞANMA’ OLSUN

“1995 yılında evlendik, iki çocuğum oldu. Fiziksel şiddetten, psikolojik şiddete ne varsa yaşadım. 2013 senesinde işleri bozuldu, kredi falan çektik, o dönem durumlar kötü… Ben yeni işe girmiştim. ‘Maaşına haciz gelmemesi için resmi olarak boşanalım yine aynı evde yaşayalım bizim için böyle daha iyi sonuçta imam nikahımız devam edecek. Şu sıkıntılı süreci atlatana kadar’ dedi. Allem etti kallem etti, beni ikna etti. Kabul ettim boşanmayı. 2013’te resmi olarak boşandık, Çocuklara nafaka bağlandı 250’şer lira. Ama zaten formalite… 6 ay aynı evde yaşadık. “

Bu sürede gördüğü şiddet artmış Ayfer’in, evde huzur kalmamış, çocuklar da etkilenmeye başlamış epey, “Sonra eve gelmemeye falan başladı, gördüğüm şiddet arttı, ben de hayatında biri olduğundan şüphelendim. Vardı, yani biliyorduk da elimizde kanıt yoktu. Evliliğim boyunca defalarca boşanmayı düşünmüştüm, şimdi resmi olarak da boşanmıştık ama ben hala cesaret edemiyordum ayrılmaya… Bir avukat kadın arkadaşı vardı, bir gün aranızda bir şey mi var diye sordum, ‘var’ dedi, ‘sevgiliyiz.’ Sonra ayrılmak istedi. Ben de arkadaşlarımın desteğiyle ev bulup taşındım 2014 yılı nisan ayıydı. Kızım lise sona, oğlum ilkokula gidiyordu. Hiçbir şey almadım. Sözde formaliteden boşandığımız için nafaka bağlanmamıştı zaten. Ayrılırken 500 lira vereceğini söyledi.”

Ayrıldığı erkeğin ilk bir yıl iştirak nafakasını dahi ödemediğini söylüyor Ayfer, “Tabii vermedi, o sıkıntılı süreçte çektiğimiz krediyi bile ben ödedim, çocuklara bağlanan iştirak nafakasını ilk bir yıl ödemedi. Sonra çocukların nafakasını ödemeye başladı. Hakkını yemeyeyim fazla fazla ödedi. Zaten şimdi oğlum yanında kalıyor. Eğitim masraflarını falan karşılıyor. Ben de veriyorum o da. Kızım evlendi, üniversiteyi okurken her ay bin lira gönderdi. Çocukların nafakasıyla ilgili bir sıkıntı yaşamadık.”

NAFAKA VERMEMEK İÇİN TEZGÂH

Daha sonra tazminat almak için ya da nafaka bağlanması için talepte bulunup bulunmadığını soruyorum Ayfer’e, “Ya ne nafakası, zaten nafaka ödememek için kandırılmışım anlasana” diyor. Çok planlı programlı bir iş, boşanırken bir şey talep etmemişsin, elinde o döneme dair kanıt da yok! Aklına mı geliyor bunları yaşayacağın” diye cevap veriyor.

‘18 YIL BOYUNCA BEN ONUN HİZMETÇİSİYDİM’

18 yıl boyunca evlendiği erkeğin izni olmadığı için çalışamadığını söylerken öfkeleniyor, “18 yıl evli kaldım, resmi boşanmadan bir yıl önce taşeron bir firmada işe başladım. 2012 senesinde. Çalışmama ikna olmuyordu, bir şekilde ısrarla vs. ikna ettik sonunda. Onun öncesinde çalışmama izin vermedi. Nasıl ikna oldu açıkçası ben de şaşırmıştım. Sonra anladım… 18 yıl boyunca ben onun hizmetçisiydim. Tır şoförüydü, para bırakıp giderdi ama bana verdiği paranın hesabını yapardı. Tek tek yazardım ne aldım, nereye harcadım. 15-20 lira açık olsun sen bu kadar harcamazdın, kimle yedin, nereye harcadın n’aptın diye hesap sorardı. Yediğimiz ekmeğin bile hesabını yaptı. Evde para konusu sürekli tartışma konusuydu. Ben de hep çalışmak istedim, evden dışarı çıkamıyorum, çocuklar büyüdü çalışayım hem geçime katkım olsun dedim ama ‘hayır’ dedi hep. 2012’de bu işi bulunca, arkadaşlarımın da etkisiyle izin verdi. 2013’te de resmi olarak boşandık. Çok sıkıntılı süreçlerdi, sürekli tartışma kavga ediyorduk. Sonra öğrendim ki 2 yıldır ilişkisi varmış ve her şey yalanmış. Boşanmanın, nafaka ödememenin zeminini yapıyormuş. Tezgâh kurmuşlar yani.”

‘NAFAKA HAKKINIZ, SAHİP ÇIKIN’

Nafaka hakkının ortadan kaldırılmak istendiğini, süre kısıtlaması getirilmek istendiğini aktararak ne düşündüğünü soruyorum Ayfer’e “Tam tersi olmalı” diyor. “Çalışan kadın da nafaka almalı, çünkü o adama emek vermiş, kendi hayatından vazgeçmiş. Maddi manevi bir sürü kayıp yaşıyor. Benim yaşantım örnek, yıllarca o istemedi diye çalışamadım. Maddi özgürlüğümü elime almamı istemiyordu. Hayatına biri girince onay verdi çalışmama. Ama her türlü beni kullandı. Tır şoförüydü dedim ya resmi olarak boşandıktan sonraki sürede bir iş kazası geçirdi, İngiltere’de. Hastanelerde yattı falan. Tazminat davası açıldı. Ben baktım ona, psikolojik ve fiziksel şiddet gördüm o dönem, ayağa kalkamamasının acısını benden çıkarıyordu. Fiilli olarak ayrıldıktan sonra tazminat aldı yüklü bir miktar. Ne kadar olduğunu bilmiyorum. Benim emeğim var ortada, ama nafaka bile alamadım. Kandırıldım resmen.”

Ayfer, son olarak kadınlara nafaka hakkına sahip çıkma çağrısı yapıyor.

Fotoğraf: Unsplash